Atalar sozleri (2-ci hissə)
Atalar sozleri müdrik düşüncə və ya tövsiyə şəklində uzun sınaqlara əsaslanan əcdadlarımızın mühakimələrini və təcrübələrini ifadə edən sitatdır.
Atalar sozleri ümumiyyətlə bir-iki cümlədən ibarətdir. Bütün hisslər və düşüncələr bu tək cümləyə uyğundur. Bu cümlələr insandan insana dəyişmir. Xalqın ümumi mülkiyyətidir və insanlar tərəfindən eyni şəkildə deyilir. ( atalar sozleri siyahisi )
Atalar sözləri bir cəmiyyətin duyğusunu, düşüncəsini, inancını və mədəni quruluşunu əks etdirir. Atalar sözlərinin nə vaxt və kim tərəfindən danışıldığı məlum deyil. Yəni atalar sözləri anonimdir. Bu sözlər cəmiyyət tərəfindən hazırlanan, cəmiyyət tərəfindən mənimsənilən və əsrlər boyu düşüncə və məntiq tələbləri ilə günümüzə çatan qısa və mənalı sözlərdir. Atalar sözləri bir fikri izah edərkən və ya müdafiə edərkən şahid kimi də göstərilmişdir. Atalar sözləri yalnız insanların ümumi hiss və düşüncələrini deyil, eyni zamanda ümumi dil dadını da əks etdirir
Atalar sözləri müəyyən bir cəmiyyətin və / və ya bütün insanlığın həyat fəlsəfəsidir. İnsanlarda olan sevgi, qısqanclıq, eqoistlik, dostluq və düşmənçilik kimi hisslər ümumbəşəri bir şeydir. Bu səbəbdən də bu hissləri əks etdirən atalar sözləri ümumbəşəri olaraq qəbul edilir. Dünyadakı bir çox xalqın istifadə etdiyi atalar sozleri müqayisə edildikdə, bu atalar sözlərinin çoxunun eyni və ya oxşar olduğu görülür. Atalar sözləri bir millətə xas olan mədəni dəyərləri və ümumbəşəri dəyərləri əks etdirir. Məsələn “ Gözdən uzaq olan könüldəndə uzaq olar”, ” Dağ dağa qovuşmaz, insan insana qovuşar”, ” Zaman puldur”, ” Ağılsız başın dərdini ayaqlar çəkər”. kimi atalar sözleri ümumbəşəri sayılır.
Atalar sozlerinin mövzusu
Atalar sözlərinin mövzusu, istifadə edildiyi bölgəyə və ölkəyə görə çox vaxt dəyişir. Əsgərlik və əkinçilik tarix boyu Türk cəmiyyətində əhəmiyyətli olduğundan, Türk dilində at, it, canavar, qoyun, silah və igidlik haqqında bir çox atalar sözləri var. Digər tərəfdən, Alman atalar sözləri əsasən Almaniyanın simvoluna çevrilmiş ayı və qartal kimi mövzuları əhatə edir.
Bəzi atalar sözləri bir birinə əks mənada da işlənir. Məsələn ” Çox mal göz çıxartmaz” atalar sözü ilə ” Az aşım ağrımaz başım” atalar sözü əks mənadadır.
” Yaxşılıq et, yaxşılıq tap” atalar sözü ilə ” Artıq yaxşılıqdan problem çıxar”.
Ən çox sevilən Atalar sozleri
- Ev alma, qonşu al
- Qələm əyri yonulsada, düz yazar
- Bir ac qudurar, birdə yalavac
- Buğda göstərir, arpa satır
- Qarnı tox olan, qayğısız olar
- Kişini tez qocaldar axşamdan yatan arvad
- Atın izi itin izinə qarışmaz
- Eşit, inanma
- Tez duranla, tez evlenen uduzmaz
- Analı qızın özü böyüyər, anasız qızın özü
- Ərköyün böyüyən oğul avara olar
- Bu günun işini sabaha qoyma
- Allah var, rəhmi də var
- Davada ağac, aradakına dəyər
- Eşşək palçığa batandan sonra yol göstərən çox olar
- İyirmisində yel çəkən, altmışında sızıldar
- Kimsənin ahı kimsəyə qalmaz
- Kişi sevdiyinin nazını çəkər
- Qanan düşmən, qanmaz dostdan yaxşıdır
- Təmiz hava girməyən evə, həkim girər
- Ev sözsüz olmaz, meşə caqqalsız olmaz
- Söz gəldi, məqamında de gəlsin
- Verən əl ac qalmaz
- Borcunu verən varlanar
- Çubuğu vaxtında əyməsən, böyüyəndə əyilməz
- Cəsarətin bittiyi yerdə əsarət başlayar
- Haram gəldi halalıda apardı
- Ən yaxşısını düşün, əm pisinə hazır ol
- Get özünə dost qazan, düşmən ocaq başındadır
- Az düşünən çox danışar.
- Aslanlar öz hekayələrini özləri yazmırsa ovçuların nağıllarına inanmaq məcburiyyətindəyik. (Fransız atalar sözləri)
- Allah insanı cəzalandırmaq istəyəndə, əvvəl ağlını alır. (Yunan atalar sözləri)
- Ağa köz kimidir, yandıra bilməzsə qaralayar. (Yunan atalar sözləri)
- Acmayan insan, çörəyin nə olduğunu bilməz. (Yunan atalar sözləri)
- Ay görmüşün ulduza nə minnəti. (İraq-Kərkük atalar sözləri)
- Alışmış qudurmuşdan betərdi. (İraq-Kərkük atalar sözləri)
- Alçaq yerdə yatma, sellər alar, yüksək yerdə yatma, yellər alar. (İraq-Kərkük atalar sözləri)
- Adam sözdən, uşaq gözdən. (İraq-Kərkük atalar sözləri)
- Ağlarsa anam ağlar, başqası yalan ağlar. (Türk atalar sözü)
- Ağlamayan uşağa süd verməzlər. (İngilis atalar sözləri)
- Ax axça quru gün üçündür (İngilis atalar sözləri)
- Atasız uşaq tavansız ev kimidir. (Afrika atalar sözü)
- Ağılsız o adamdır ki, ayın özünə yox, onu göstərən barmağa baxır. (Çin atalar sözləri)
- Ağac nə qədər yüksək olursa olsun, yarpaqları yenə də yerə tökülər. (Çin atalar sözləri)
- Atın qiymətin yəhərinə görə biçmə. (Çin atalar sözləri)
- Az toyuq az yumurta, çox toyuq çox yumurta (Çin atalar sözləri)
Oxşar mövzular:
